Türkiye’nin güneydoğusunda tarih adeta toprak altında nefes alıyor. Mardin’in Dargeçit ilçesinde yer alan Boncuklu Tarla, sadece bölgenin değil, insanlık tarihinin en eski kamusal alanlarından biri olarak kabul ediliyor. Günümüzden tam 12.000 yıl öncesine tarihlenen bu yerleşim, Neolitik döneme dair ezber bozan detaylarıyla Göbeklitepe ile aynı yaşta. Ancak dikkat çeken bir fark var: Boncuklu Tarla, henüz Taş Tepeler projesine dahil değil.
Boncuklu Tarla Nerede ve Nasıl Keşfedildi?
Boncuklu Tarla, Mardin il sınırları içerisindeki Dargeçit ilçesi sınırlarında yer alıyor. Alan, Ilısu Barajı’nın inşası sürecinde yapılan kurtarma kazıları sırasında keşfedildi. Bu önemli kazı çalışmaları, Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Öğr. Üyesi Ergül Kodaş öncülüğünde sürdürülüyor.
Kazının şu ana kadar tamamlanan dört etabında oldukça dikkat çekici buluntulara ulaşıldı: çok sayıda insan kemiği, T biçimli steller (taş sütunlar) ve dönemin günlük yaşamına ışık tutan çeşitli kalıntılar… Tıpkı Göbeklitepe’de olduğu gibi burada da avcı-toplayıcı toplulukların ortak alanları olarak kullanılmış tapınak benzeri yapılar mevcut.
Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem’in Sessiz Tanığı
Boncuklu Tarla’nın en çarpıcı yönlerinden biri, Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem’e ait olması. Bu, tarih öncesi çağlarda henüz seramik üretiminin başlamadığı bir dönemi ifade eder. İnsanların avcı-toplayıcı olarak yaşadığı, ama aynı zamanda inanç sistemleri geliştirdiği bu dönemin izleri Boncuklu Tarla’da net bir şekilde görülebiliyor.
Göbeklitepe ile büyük benzerlikler gösteren bu alanda, dönemin insanları toplu ibadet alanları kurmuş, ritüelistik faaliyetlerde bulunmuş ve sosyal bir yaşam biçimini benimsemişlerdi. Bu da Neolitik dönem insanının düşündüğümüzden çok daha örgütlü bir yaşama sahip olduğunu ortaya koyuyor.
Ziyaret Etmek İsteyenler İçin Bilgiler
Boncuklu Tarla henüz tamamen turizme açık olmasa da, tarih meraklıları için ulaşım mümkün. Mardin merkezden Dargeçit ilçesine ulaşım; ilçe otobüsleri, taksiler ya da turizm acentelerinden alınacak özel rehberlik hizmetleriyle sağlanabiliyor.
Ziyaret etmeyi düşünenlerin, alanın şu an Cumhurbaşkanlığı Özel Kazı Statüsü kapsamında olduğunu bilmeleri faydalı olacaktır. Bu, kazının devlet destekli, titizlikle yürütülen özel bir çalışma olduğu anlamına gelir. Kazı alanına dair güncel bilgilere ulaşmak ve varsa ziyaret koşullarını öğrenmek için Mardin Artuklu Üniversitesi ya da yerel turizm ofislerinden bilgi alınabilir.
Boncuklu Tarla’nın Önemi
Boncuklu Tarla, tarih kitaplarını yeniden yazdırabilecek kadar önemli bir keşif. Göbeklitepe ile aynı çağda var olmuş, ama daha az bilinen bu yerleşim, insanoğlunun ilk şehirleşme adımlarının, inanç sistemlerinin ve ortak yaşam alanlarının ortaya çıktığı kutsal bir alan gibi duruyor. Her geçen gün daha fazla sır gün yüzüne çıktıkça, Boncuklu Tarla’nın arkeoloji dünyasındaki yeri daha da sağlamlaşacak gibi görünüyor.
Son Söz
Eğer tarihin tozlu sayfalarında yürümeyi seviyorsanız, Mardin’deki Boncuklu Tarla tam size göre bir keşif noktası. Bilinmeyen bir geçmişin izlerini sürmek, taşların arasındaki hikâyeleri dinlemek istiyorsanız, bu kadim topraklar sizi bekliyor.
